ಸಿ.ಸಿದ್ದಯ್ಯ
ಕೋಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪರವಾಗಿ ಆರ್‌ಬಿಐ ಕೆಲಸ
ಕೊಟಕ್ ಕುಟುಂಬದ ಒಡೆತನದ NBFC ಇನ್ಫಿನಾ ಫೈನಾನ್ಸ್ (Infina Finance Private Ltd), ಬಿಜೆಪಿಗೆ 60 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಚುನಾವಣಾ ಬಾಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (SBI) ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮುಂಬೈ ಮೂಲದ ಇನ್ಫಿನಾ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಈ ಬಾಂಡ್‌ಗಳನ್ನು 1 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮುಖಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ 2019, 2020 ಮತ್ತು 2021 ರಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ (ಬಿಜೆಪಿ) ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.
Infina Finance Private Ltd, ಅದರ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ, 2008 ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮ್ಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆಗಳ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿದೆ. ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ, ಅದರ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕೊಟಕ್ ಕುಟುಂಬದ ಮೂಲಕ ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ. ಆರ್‌ಬಿಐನಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ ಠೇವಣಿ ಸ್ವೀಕರಿಸದ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಅಲ್ಲದ ಹಣಕಾಸು ಕಂಪನಿಯಾದ ಇನ್ಫಿನಾ 2022-23ರಲ್ಲಿ 105.55 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳ ಲಾಭವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಒಟ್ಟು ಆದಾಯ 227.84 ಕೋಟಿ ರೂ.
ಚುನಾವಣಾ ಬಾಂಡ್ ಖರೀದಿಸಿದವರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಹೆಸರು ಉದಯ್ ಸುರೇಶ್ ಕೊಟಕ್. ಅವರು ದೇಶದ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೋಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2018 ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದವರೆಗೂ ಹೋಯಿತು. ಆರ್‌ಬಿಐ ವಿರುದ್ಧ ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಮೊರೆ ಹೋಯಿತು. 13 ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಜನವರಿ 2020 ರಲ್ಲಿ RBI ಹಿಂದೆ ಸರಿಯಿತು. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೊರಗೆ ಇತ್ಯರ್ಥಪಡಿಸುವ ಕೋಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.
ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಈ ವಿವಾದ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗುವ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳ ಮೊದಲು, ಕೊಟಕ್ ಗ್ರೂಪ್ ಬಿಜೆಪಿಗೆ 35 ಕೋಟಿ ರೂ. ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಪರಿಹಾರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಹೊರಬೀಳುವ ಕೆಲ ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಿಜೆಪಿ ಪಕ್ಷದ ಖಾತೆಗೆ 10 ಕೋಟಿ ರೂ. ಸೇರಿದೆ. ಅದರ ನಂತರ, ಕೊಟಕ್ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಇನ್ಫಿನಾ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಏಪ್ರಿಲ್ 2021 ರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಗೆ 25 ಕೋಟಿ ರೂ. ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಎಂಡಿ ಮತ್ತು ಸಿಇಒ ಅವರನ್ನು ಇನ್ನೂ 32 ತಿಂಗಳು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಆರ್‌ಬಿಐ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದ ಮೂರು ವಾರಗಳ ನಂತರ ದೇಣಿಗೆ ಬಿಜೆಪಿಯ ಖಜಾನೆಗೆ ತಲುಪಿದೆ. ರೇಟಿಂಗ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ಕೇರ್ ರೇಟಿಂಗ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ಕೊಟಕ್ ಕುಟುಂಬವು ಇನ್ಫಿನಾ ಫೈನಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 50.01 ರಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಮುಂಬೈ ಮೂಲದ ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ 39.99 ಶೇಕಡಾ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಹೀಂದ್ರಾ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಉದಯ್ ಕೊಟಕ್ ಅವರು ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ಫಿನಾ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಖರೀದಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ರೂ. 60 ಕೋಟಿ ಬಾಂಡ್ ಗಳು ಒಂದೇ ಪಕ್ಷದ, ಅದೂ ಬಿಜೆಪಿಯ ಖಾತೆಗೆ ಹೋಗಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ.
ಏನಿದು ವಿವಾದ?
ಯಾವುದೇ ಕಂಪನಿಯ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ 12 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೂ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಶೇ. 15 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯಬಾರದು ಎಂದು ಆರ್‌ಬಿಐ ಫೆಬ್ರವರಿ 22, 2013 ರಂದು ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ತಕರ ಪಾಲನ್ನು ಜೂನ್ 30, 2017 ರೊಳಗೆ ಶೇ. 30 ಕ್ಕೆ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 31, 2018 ರೊಳಗೆ ಶೇ. 20 ಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್ 31, 2020 ರೊಳಗೆ ಶೇ. 15 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲು ಆರ್‌ಬಿಐ ತನಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಕೊಟಕ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಮೇ 22, 2017 ರಂದು, ಕೊಟಕ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾಲನ್ನು ಉದಯ್ ಸುರೇಶ್ ಕೊಟಕ್ ಶೇ. 29.79ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿದರು. ಆಗಸ್ಟ್ 2, 2018 ರಂದು, ಪ್ರವರ್ತಕ ಪಾಲನ್ನು ಶೇ. 30 ರಿಂದ ಶೇ. 19.7 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲು ಹೊಸ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನಸರಿಸಲು ಕೊಟಕ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಆರ್‌ಬಿಐ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಕೊಟಕ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿತ್ತು. ಆ ನಂತರ ಇನ್ಫಿನಾ ಫೈನಾನ್ಸ್ (Infina Finance) ಕಂಪನಿ ಎರಡು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ರೂ. 35 ಕೋಟಿ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಕೊಟಾಕ್ ಮತ್ತು ಆರ್‌ಬಿಐ ಜನವರಿ 29, 2020 ರಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೊರಗೆ ಇತ್ಯರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಬಂದವು.
