ನವದೆಹಲಿ : 2023ರ ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತ 161ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕುಸಿದಿದೆ. ರಿಪೋರ್ಟರ್ಸ್ ವಿಥೌಟ್ ಬಾರ್ಡರ್ಸ್ (Reporters Without Borders (RSF) ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕುರಿತು ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಂತೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕದ 21ನೇ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬುಧವಾರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.
ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ 180 ದೇಶಗಳ ಪೈಕಿ 161ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದೆ. 2022ರಲ್ಲಿಯೂ ಭಾರತ 150ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ ಮತ್ತೆ 11 ಸ್ಥಾನ ಕುಸಿದಿದೆ.
ಭಾರತವು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಭೂತಾನ್ 90 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ನೆರೆಯ ಶ್ರೀಲಂಕಾ 135 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ 150 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ತಾಲಿಬಾನ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ 152 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಆದರೆ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಎಂದು ಹೇಳಲಾದ ಭಾರತ 161 ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮಾತ್ರ 163 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದು ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ.
ಪತ್ರಕರ್ತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾದ 31 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವೂ ಸೇರಿದೆ. ರಿಪೋರ್ಟರ್ಸ್ ವಿಥೌಟ್ ಬಾರ್ಡರ್ಸ್ ಸಹ ಭಾರತವು ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ ಏಕೆ ಹಿಂದುಳಿದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದೆ. “ಪತ್ರಿಕಾ ನಿರ್ವಾಹಕರ ವಿರುದ್ಧದ ಹಿಂಸಾಚಾರ, ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಪಾತದ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯ ಎಲ್ಲವೂ ‘ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ’ದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಅದು ಗಮನಿಸಿದೆ.
2016 ರಿಂದ 2021 ರವರೆಗೆ, ಯುನೆಸ್ಕೋ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ 455 ಪತ್ರಕರ್ತರು ಹತ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. 2022ರಲ್ಲೇ 86 ಮಂದಿ ಕೊಲೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತವೊಂದರಲ್ಲೇ 22 ಪತ್ರಕರ್ತರು ಹತ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ:- ಜಾಗತಿಕ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕ: 142ರಿಂದ 150ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕುಸಿದ ಭಾರತ
ಅದೇ ರೀತಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಕರ್ತರ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ, ಕೊಲೆ, ಬಂಧನ, ಪ್ರಕರಣಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿವೆ. ವಿವಿಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಯಾರ ಮೇಲಾದರೂ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡುವ ಮತ್ತು ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕುವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ 363 ಪತ್ರಕರ್ತರು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಂದರಲ್ಲೇ 7 ಪತ್ರಕರ್ತರು ತಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಜೈಲು ಪಾಲಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಜಾಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದ ಕೇರಳದ ಸಿದ್ದಿಕ್ ಕಪ್ಪನ್ ಕೂಡ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಹಲವರ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಜಾಮೀನು ಸಿಕ್ಕರೂ ಹೊರ ಬರದಂತೆ ಪದೇ ಪದೇ ಕೇಸುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, 1991 ರಲ್ಲಿ ಯುನೆಸ್ಕೋ ಮೂಲಕ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪತ್ರಕರ್ತರು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ನಿರ್ಣಯದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯು 1993 ರಿಂದ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ‘ಮೇ 3’ ಅನ್ನು ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ರಿಪೋರ್ಟರ್ಸ್ ವಿಥೌಟ್ ಬಾರ್ಡರ್ಸ್ ವಿಶ್ವ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕವನ್ನೂ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದೆ.
